”(…) myślałam, że dzieci smarkają same z siebie (…)”

Wypowiedź matki 4-latka

Prawidłowe wydmuchiwanie nosa ma wpływ nie tylko na nasze zdrowie ale również na oddychanie. Choć dla wielu rodziców jest to zaskakujące, to ta czynność – inaczej niż oddychanie – nie jest wrodzona, trzeba się jej nauczyć.

Zwykle około 3. roku życia dziecko potrafi samodzielnie wydmuchać nos w chusteczkę. Jeśli jednak pociecha nie nabyła tej umiejętności to, zamiast zamartwiać się, skupmy się na rozwinięciu tej kompetencji. Dobrym momentem na rozpoczęcie treningu smarkania jest czas rozpoczęcia przez dziecko edukacji przedszkolnej. Trzeci rok życia to czas wzmożonej samodzielności i rozumienia bardziej złożonych komunikatów. Należy jednak zauważyć, że dzieci szybko się uczą w tym wieku, ale mają mało podzielną uwagę, łatwo się dekoncentrują i rozpraszają. Dlatego Rodzice powinni uzbroić się w cierpliwość i zapewnić przyjazną atmosferę.

Wrzesień to prawdziwe wyzwanie zarówno dla dzieci jak i ich Rodziców: z jednej strony adaptacja a z drugiej przeziębienia. Samodzielne ubieranie, rozbieranie, jedzenie, wydmuchanie nosa bez pomocy ułatwi dziecku adaptację w przedszkolu i co ważne, buduje poczucie własnej wartości. Pierwsze miesiące pobytu w przedszkolu są szczególnie trudne dla przedszkolaków ze względów adaptacyjnych, kiedy to dzieci po raz pierwszy mają do czynienia z różnymi chorobotwórczymi drobnoustrojami. Większość infekcji przebiega z katarem. Aby skrócić czas choroby i uchronić dziecko przed powikłaniami takimi jak zapalenie ucha i zatok oraz poprawić jego samopoczucie trzeba udrożnić nos. Ponadto stale zatkany nos może doprowadzić do przerostu trzeciego migdałka. Mając zatkany nos maluch wykorzystuje zamiennie nieprawidłowy tor oddychania. Na skutek nieprawidłowego oddychania (przez usta) może dojść do powstania złej pozycji spoczynkowej języka, wad wymowy, zaburzeń rozwoju zgryzu dziecka zaś niedotlenienie układu nerwowego powoduje zaburzenia koncentracji uwagi, szybkie męczenie się dziecka i inne negatywne konsekwencje. Prawidłowe oddychanie to aktywny nos i domknięte wargi. Zarówno w dzień, jak i podczas snu dziecko powinno oddychać nosem.

Jak zachęcić dziecko do samodzielnego czyszczenia nosa i od czego zacząć?

Pochwały mają moc!

Nauka dmuchania nosa nie jest najłatwiejsza, dzieci często się zniechęcają, pamiętajmy wiec o pochwaleniu dziecka nawet za każdy najmniejszy sukces, postęp, wysiłek. Najważniejsze, aby dziecko nie kojarzyło nauki z czymś przykrym, z sytuacją stresującą. Dzięki pochwałom zbudujemy w nim zdrową wiarę w siebie, zmobilizujemy i zachęcimy do działania oraz dowie się, że robi coś ważnego. Dzieci najchętniej nabywają nowych umiejętności poprzez zabawę i dobry przykład. Z wrodzoną ciekawością i naturalną chęcią uczą się przez naśladowanie swoich rodziców.

Naukę wydmuchiwania nosa warto rozpocząć, gdy dziecko jest zdrowe, nie ma kataru i chętne jest do zabawy.

Jak opanować sztukę prawidłowego smarkania i korzystania z chusteczki?

Podejmujemy próby „na sucho” czyli zanim przyjdzie infekcja.

Pierwszy etap – dmuchamy przez buzię.

Zaczynamy od nauki dmuchania przez usta, dziecko przez zabawę musi poznać funkcję dmuchania (musi zrozumieć czym jest dmuchanie). Bez tego nie zrozumie dmuchania przez nos. Zwracamy uwagę dziecka na skutek, czyli co się wydarzy w efekcie jego działania, jakim jest dmuchanie.

Przydatne będą ćwiczenia oddechowe:

1. Ćwiczenia wdechu i wydech ustami. Następny etap to wdech nosem i wydech ustami.
2. Zabawa z ręką: weź dłoń dziecka i dmuchnij na nią. Następnie weź swoją rękę, trzymaj przy ustach dziecka i proś, aby dmuchało na nią powietrzem z buzi. Będzie mogło poczuć podmuch powietrza.
3. Zabawa z kolorowymi wstążkami, papierkami, piórkami.
4. Puszczanie baniek mydlanych.
5. Zdmuchiwanie świeczek.
6. Dmuchanie na wiatraczki.
7. Dmuchanie przez słomkę.
8. Zabawy z lusterkiem, dmuchanie i chuchanie.

Pamiętaj: ćwiczenia wykonuj razem z dzieckiem, pokaż mu, jak je wykonać.

Drugi etap – dmuchamy przez nos.

Po opanowaniu czynności dmuchania przez buzię rozpoczynamy naukę dmuchania przez nos przy zamkniętej buzi. Początkowo możemy pozwolić dziecku wydmuchiwać powietrze przez obie dziurki, ale starajmy się jak najwcześniej wyrobić nawyk prawidłowego, naprzemiennego wydmuchiwania najpierw przez jedną dziurkę, a potem przez drugą. Pamiętajmy o zatkaniu dziurki, przez którą aktualnie dziecko nie dmucha! Warto maluchowi na tym etapie wytłumaczyć, że w ten sposób nos oczyszcza się dokładnie.

Przydatne ćwiczenia:

1. Głębokie wdechy i wydechy nosem — uświadamiamy dziecku, iż głębokie wydechy są kluczowe w smarkaniu.
2. Zabawa z ręką: weź dłoń dziecka i dmuchnij na nią. Następnie weź swoją rękę, trzymaj przy nosie dziecka i proś, aby dmuchało na nią powietrzem z nosa. Będzie mogło poczuć podmuch powietrza i zrozumieć, że dmuchać da się zarówno buzią, jak i nosem.
3. Zabawa w słonia – dmuchamy przez nos jak słoń.
4. Zabawa z lusterkiem – zaczynamy od dmuchania buzią a później naprzemiennie raz lewą dziurką raz prawą.
5. Obrażone zwierzę – „fukanie” na wydechu czyli wypuszczanie powietrz nosem przy zamkniętej buzi.

 Trzeci etap – dmuchanie nosa w chusteczkę.

Dmuchamy tylko jedną dziurką nosa. Drugą dziurkę przyciskamy palcem przez chusteczkę. Zaprzyjaźniamy dziecko z chusteczkami, najlepiej kolorowymi, z ulubionymi postaciami z bajek.

Na tym etapie przydatna będzie zabawa w lustra: rób to, co ja. Rodzic siedzi naprzeciwko dziecka i czyści nos sam a dziecko dokładnie powtarza jego działania, czynności. Pokaż dziecku jak prawidłowo dmucha się przez nos (zrób to trochę teatralnie, z przesadą).

Czwarty etap – dmuchanie nosa w chusteczkę w czasie infekcji

Regularne czyszczenie nosa sprawia, że dziecko mniej się męczy, nie traci apetytu i łatwiej przesypia noce. Dzieci, którym wychodzi smarkanie z reguły robią to chętnie, gdyż czują, że im się lepiej oddycha.

Pamiętajmy, aby konsekwentnie uczyć dziecko smarkać przez jedną dziurkę nosa, ponieważ zmniejsza to ryzyko cofania się wydzieliny do zatok i w konsekwencji wywołania stanu zapalnego.

Po zużyciu chusteczki natychmiast wyrzucajmy ją do kosza i myjmy ręce.

POWODZENIA W NAUCE!!!