Elektrostymulacja – innowacyjna metoda terapii w logopedii – cz. II
Zgodnie z zapowiedzią z pierwszej części dziś odpowiadam na najczęstsze pytania dotyczące elektrostymulacji.
Czy elektrostymulacja TENS/EMS jest bezpieczna?
Tak. Zabieg jest całkowicie bezpieczny, bowiem stosuje się impulsy o bardzo niskim natężeniu, które stymulują wyłącznie nerwy czuciowe na powierzchni skóry. Oczywiście, jak przy każdej terapii konieczne jest na początku wykluczenie przeciwskazań u konkretnego pacjenta i ustalenie indywidualnego planu leczenia.
Czy zabieg jest bolesny lub nieprzyjemny?
Nie. Zabieg jest komfortowy, bo zupełnie bezbolesny. Odczucia osób poddanych elektrostymulacji są różne. Jedni (głownie dzieci) odczuwają wyłącznie lekkie mrowienie na skórze bądź wibracje mięśni wokół elektrod lub nie występują żadne odczucia. Dorośli zaś odczuwają delikatną i jednocześnie głęboką penetrację prądu, w tkankach podskórnych, nerwach oraz mięśniach.
Jak mogę sprawdzić, co będzie czuło moje dziecko?
Jeśli zabieg dedykowany jest dziecku, w czasie pierwszej wizyty konsultacyjnej rodzice mogą na sobie spróbować zabiegu elektrostymulacji, by doświadczyć co będzie czuło dziecko. Przynosi to najczęściej efekt komfortu psychicznego i spokoju. Dawki dobierane są indywidualnie do odczuć pacjenta (każdy człowiek w tym także dziecko ma inny próg bólu, a więc dawki dostosowywane są personalnie).
Co to są prądy TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation)?
To rodzaj przezskórnej elektrostymulacji nerwów przy wykorzystaniu prądów impulsowych o małej częstotliwości. Zabieg prądami TENS to metoda często wykorzystywana w fizjoterapii, ponieważ wytwarzają endorfiny, które mają budowę zbliżoną do morfiny przez co skutecznie zmniejszają odczucie bólu i wpływają dzięki temu na poprawę nastroju.
Co to jest EMS (Electrical Muscle Stimulation)?
Elektryczna stymulacja mięśni jest jedną z powszechnie stosownych w fizykoterapii metod terapii uszkodzeń, urazów mięśniowych, reedukacji utraconej funkcji mięśnia, polepszenia napięcia mięśniowego, krążenia krwi i limfy. Metoda opiera się na wykorzystaniu prądu o przebiegu prostokątnym, którego wynalazcą był Faraday. Stymulacja EMS wpływa na nerwy ruchowe, które pobudzają mięśnie do skurczu. Wzmacnia i rozbudowuje mięśnie oraz wykazuje działanie relaksujące. Ogromną zaletą stosowania EMS jest możliwość wybiórczego oddziaływania na wybrane partie mięśni. Prąd EMS może nie tylko wzmacniać mięśnie, ale także je rozluźniać i masować.
Dla kogo przeznaczona jest elektrostymulacja TENS/EMS ?
Lista schorzeń, gdzie elektrostymulacja może pomóc jest naprawdę długa. Elektroterapia prądami TENS/EMS przeznaczona jest zarówno dla dzieci jak i dorosłych z:
- opóźnionym rozwój mowy,
- stymulowaniu rozwoju mowy,
- porażeniem nerwu twarzowego,
- ślinieniem,
- nieprawidłowa praca języka i warg,
- dyzartria( zaburzenia artykulacji),
- nawykowym otwieraniem ust,
- zaburzeniami napięcia mięśniowego,
- zaburzeniami dyslalicznymi,
- korekcji mowy nosowej oraz po usunięciu 3 migdałka,
- afazją motoryczną,
- porażeniem mózgowym,
- rozszczepem podniebienia,
- wysiękowym zapaleniem uszu (zaburzenia pracy trąbki słuchowej),
- niedosłuchem,
- autyzmem,
- migreną, bólami głowy,
- zaburzeniami oddychania,
- chorobami górnych dróg oddechowych,
jak również u pacjentów:
- po przebytej operacji w obrębie jamy ustnej, w szczególności po zabiegach rozszczepów podniebienia,
- po adenotomii ( usunięciu migdała gardłowego),
- jako uzupełnienie leczenia logopedycznego i ortodontycznego (infantylne połykanie, nieprawidłowa faza spoczynkowa języka, problemy z połykaniem pokarmów, krztuszeniem się podczas jedzenia i picia),
- z zaburzeniami stawów skroniowo-żuchwowych (bruksizm, czynniki psychiczne: ogryzanie paznokci, nagryzanie obcych przedmiotów),
- w każdym wieku, dzięki możliwości dostosowania parametrów prądu (natężenia, częstotliwości, kształtu impulsów, czasu zabiegu).
Jak wygląda zabieg?
W zależności od typu potrzeby można korzystać z programów standardowych lub samodzielnie ustawiać parametry, uwzględniając: natężenie prądu, czas trwania fazy i częstotliwość. Do zabiegu używane są elektrody punktowe, samoprzylepne oraz elektrody specjalne (np. rękawice). Terapia przebiega zgodnie z ustalonym planem indywidualnym.
Jak długo trwa zabieg elektrostymulacji?
Zabieg trwa zazwyczaj od 10 do 15 minut (w zależności od wieku i zaburzeń). Czasem konieczne jest wydłużenie czasu do 30 minut. Najwyższą skuteczność osiąga się poddając serii 10 lub 20 zabiegów, optymalnie 3-4 razy w tygodniu.
Kiedy poprawa jest możliwa do zauważenia?
Jest to kwestia indywidualna zależna od tego czy w czasie terapii jest również prowadzona terapia logopedyczna. Wówczas efekty są widoczne dużo szybciej. Zalecane jest zastosowanie serii zabiegów, np. 10, po których można spodziewać się pozytywnych efektów. Najlepsze efekty można uzyskać poddając się kilku seriom zabiegów. Skutki mogą zostać zauważone już po pierwszej serii.
Jakie są przeciwskazania do elektrostymulacji
Przeciwskazaniami do korzystania z zabiegów elektrostymulacyjnych są:
- silna arytmia serca,
- epilepsja (wymaga konsultacji z neurologiem),
- aktywny nowotwór złośliwy,
- stymulacja w okolicy klatki piersiowej u osób z wszczepionym rozrusznikiem serca (elektrostymulacja TENS nie jest przeciwwskazaniem),
- świeże urazy i niezagojone rany,
- nieuregulowane nadciśnienie,
- ciąża (jednak w trakcie porodu naturalnego zaleca się łagodzenie bólu z użyciem elektrostymulatora TENS!),
- zaawansowane zaburzenia naczyń w miejscu zabiegowym (żylaki nóg, hemoroidy),
- implanty metalowe w okolicy obszaru zabiegowego,
- zaburzenia czucia,
- infekcje przebiegające z gorączką.
Należy pamiętać, że elektrostymulacja w żaden sposób nie zastępuje terapii logopedycznej, jest tylko metodą wspomagającą. Bardzo ważne jest, aby równolegle z przebiegiem sesji elektrostymulacji, rodzice intensywnie wykonywali ćwiczenia narządów artykulacyjnych dziecka wg. wskazań logopedycznych.